परिचय
ऑटोफोबिया , ज्याला मोनोफोबिया देखील म्हणतात, एकटे राहण्याची भीती आहे. जरी लोकांना कधीकधी एकटेपणा जाणवणे सामान्य आहे, ऑटोफोबिक लोकांसाठी, ही भीती इतकी टोकाची असू शकते की ती सामान्यपणे कार्य करण्याच्या क्षमतेमध्ये व्यत्यय आणते. या फोबियावर कोणतेही उपचार शक्य नाहीत.
एकटे राहण्याची भीती/ऑटोफोबिया म्हणजे काय?Â
ऑटोफोबिया – किंवा एकटे राहण्याची भीती – एकटे वेळ घालवण्याची अतार्किक भीती आहे. या फोबियाला विशिष्ट फोबिया म्हणून वर्गीकृत केले जाते आणि अॅगोराफोबिया म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या फोबियाच्या गटाचा एक भाग आहे. ऑटोफोबिक लोक जेव्हा एकटे सोडले जातात तेव्हा पॅनीक हल्ल्यांना बळी पडतात. शारीरिकदृष्ट्या वेगळे असणे आवश्यक नाही. ऑटोफोबिया असलेल्या व्यक्तींना गर्दीच्या भागात किंवा लोकांच्या गटातही एकटे वाटू शकते. ऑटोफोबियाने गंभीरपणे ग्रस्त असलेल्या लोकांना विशिष्ट कार्ये आणि क्रियाकलाप पूर्ण करणे जवळजवळ अशक्य वाटत असल्याने, अनेकांना या स्थितीसह नैराश्याने ग्रासले आहे. ते त्यांच्या डोक्यात सर्वात वाईट परिस्थितीचे चित्रण करतात. त्यांना, उदाहरणार्थ, पॅनीक अटॅकचा अनुभव येऊ शकतो आणि परिणामी ते मरतील असा विश्वास आहे. सामान्यतः, ऑटोफोबिया तुमच्या बालपणापासून किंवा किशोरवयीन वर्षांमध्ये सुरू होतो, प्रौढत्वापर्यंत चालू राहते.Â
ऑटोफोबियाची कारणे
- मुलांमध्ये त्यांच्या पालकांच्या त्यागामुळे हा फोबिया विकसित होऊ शकतो, ज्याचा त्यांच्यावर परिणाम होतो कारण ते मोठे होतात आणि ऑटोफोबियामध्ये विकसित होतात.
- हा फोबिया नंतरच्या आयुष्यात विकसित होऊ शकतो, एखाद्या जवळच्या नातेवाईकाच्या मृत्यूप्रमाणे.
- हा फोबिया सामान्यतः इतर चिंता विकारांशी संबंधित आहे.
- केवळ शारीरिक आणि लैंगिक शोषणाचा इतिहास, ज्यामुळे अत्यंत आघात होतो, यामुळे फोबियास होऊ शकतो.
- आनुवंशिकता आणि पर्यावरणीय घटक जसे की कौटुंबिक फोबियाचा इतिहास, चिंताग्रस्त विकार किंवा कुटुंबातील वाईट अनुभव ऑटोफोबियाला चालना देऊ शकतात.
- हे कुटुंबांमध्ये चालू शकते.
- एकटे असताना नकारात्मक किंवा क्लेशकारक अनुभव किंवा पॅनीक हल्ला.
- पालकांच्या अतिसंरक्षणात्मक यंत्रणेमुळे ऑटोफोबिया होऊ शकतो.
- कौटुंबिक सदस्य किंवा मित्राकडून वारंवार नकारात्मक अनुभव ऐकल्याने भीती निर्माण होऊ शकते.
ऑटोफोबियाची लक्षणे काय आहेत?
- एकटे असताना तुम्हाला तीव्र चिंता असू शकते किंवा काही विशिष्ट परिस्थितीत एकटे राहण्याचा विचार करा.Â
- तुम्ही हेतुपुरस्सर एकटे राहण्याचे टाळता.
- आपण एकटे असताना काय होऊ शकते याची भीती वाटते.
- तुम्ही एकटे राहण्याबद्दल खूप काळजी करता आणि तुम्हाला गंभीर दुखापत किंवा मृत्यू होऊ शकतो असे वाटते.
- तुमच्यात मूर्च्छा येणे, कशावरही लक्ष केंद्रित न करणे, स्पष्टपणे विचार न करणे अशी लक्षणे आहेत.
- तुमच्यात अनेकदा तणाव, एकटे राहण्याचे विचार आणि एकटे राहण्याची भीती यासारखी भावनिक लक्षणे असतात.
- शारीरिक बदलांमध्ये हृदय गती, रक्तदाब आणि घाम येणे यांचा समावेश होतो. फोबियाची तीव्रता ही लक्षणे वाढवते.
- शारीरिक लक्षणांमध्ये थंड आणि गरम चमक, सुन्नपणा, डोके दुखणे, हादरे, धाप लागणे, कोरडे तोंड, मळमळ, चक्कर येणे आणि डोकेदुखी यांचा समावेश होतो.
- एकटे राहण्याच्या अतार्किक भीतीमुळे खाण्याच्या आणि झोपण्याच्या सवयींमध्ये बदल होतो.
- जेव्हा तुम्ही एकटे असता किंवा तुम्ही लवकरच एकटे असाल अशा परिस्थितीचा विचार करता तेव्हा तुम्हाला अत्यंत दहशतीचा अनुभव येतो.
ऑटोफोबियावर मात कशी करावी
- एकटे राहण्याच्या तुमच्या भीतीचे कारण ओळखा. भीतीला तुमच्यावर नियंत्रण ठेवू देऊ नका किंवा तुमच्या आयुष्यावर नियंत्रण ठेवू नका. तुम्हाला कशाची भीती वाटते हे कळल्यावर तुम्ही ते कमी करू शकता.
- तुमची भीती तुमच्या विचार आणि भावनांच्या मार्गात येऊ देऊ नका. भीती तुम्हाला परिभाषित करत नाही.Â
- एकटे असताना तुमच्या भीतीची सतत कल्पना करून स्वतः घरी काम करा. एकटे असताना स्वतःला सुरक्षित आणि आनंदी समजा. वास्तविक जीवनात एकटे राहण्याच्या भीतीचा सामना करताना व्हिज्युअलायझेशन तुम्हाला स्वतःबद्दल अधिक आत्मविश्वास वाटण्यास मदत करते.
- स्वीकृती: एकटे राहण्याची भीती स्वीकारण्यास शिका. अनेक वेळा मोठ्याने किंवा स्वतःला सांगा, “मला वाटणारी एकटेपणाची भीती मी स्वीकारतो” . परिस्थितीचा विचार करण्यासाठी जाणीवपूर्वक प्रयत्न करा आणि स्वतःला आठवण करून द्या की तुम्हाला एकटे राहण्याची भीती बाळगण्याची गरज नाही कारण ते आश्चर्यकारकपणे सुरक्षित आहे. हा आश्वासक संदेश तुम्हाला तुमच्या भीतीवर मात करण्यास मदत करू शकतो.
- तुमच्या भीतीला कारणीभूत असलेल्या परिस्थितीचा हळूहळू संपर्क: एकटे राहण्याचा तुमचा संपर्क हळूहळू वाढवून तुमच्या भीतीचा सामना करा. हळूहळू एक्सपोजरची ही पद्धत वेळ घेते, परंतु आपण शेवटी मन आणि शरीराला आपोआप आणि नैसर्गिकरित्या कार्य करण्यास प्रशिक्षित कराल. तुम्ही जितके जास्त कराल तितकी तुमची भीती दूर करण्यासाठी तुमचा परिचय होईल.
लहान सुरुवात करा आणि हळूहळू तुमचा स्वातंत्र्य कालावधी वाढवा. तुमच्या मित्रासोबत पार्कमध्ये १५ मिनिटांचा फेरफटका मारा. चालताना तुमच्या मित्राला एका वेळी 10 मिनिटे एकटे सोडण्यास सांगा. काही दिवसांनंतर, तुम्हाला दिसून येईल की तुम्ही कालावधी वाढवू शकता आणि त्यामुळे तुमचा आत्मविश्वास, आत्मनिर्भरता आणि स्वातंत्र्य वाढू शकते.
- विचलित होऊन एकटे राहण्याच्या भीतीवर मात करा आणि एकटे धावत असताना संगीत ऐका किंवा घरी एकटे असताना दूरदर्शन चालू करा. वेगळ्या परिस्थितीच्या शांततेत व्यत्यय आणण्यासाठी आवाज वापरणे खूप मदत करू शकते.
- तुम्हाला आराम वाटेपर्यंत छोटी पावले उचला. एका वेळी आपल्या जीवनातील एक पैलू सुधारण्यासाठी कार्य करा.
ऑटोफोबियाचे उपचार काय आहेत
ऑटोफोबिया प्रत्येक व्यक्तीवर वेगळ्या पद्धतीने प्रभाव टाकत असल्याने, कोणतीही विशिष्ट उपचार प्रत्येकाला अनुकूल नाही. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, उपचार मानसोपचार आहे. ऑटोफोबियाचा सामना करण्यास मदत करणार्‍या थेरपीच्या काही इतर प्रकारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- एक्सपोजर थेरपी: थेरपिस्ट तुम्हाला तुमच्या फोबियाचा स्रोत वारंवार उघड करेल. प्रथम, थेरपिस्ट हे एका नियंत्रित सेटिंगमध्ये करतो जिथे तुम्हाला सुरक्षित वाटते आणि शेवटी वास्तविक जीवनात जा.
- संज्ञानात्मक-वर्तणूक थेरपी: CBT अशा तंत्रांचा वापर करते जे तुम्हाला रचनात्मक मार्गाने एकटे राहण्याचा सामना कसा करावा आणि सामना कसा करावा हे शिकण्यास मदत करते. थेरपिस्ट तुमच्या फोबियाभोवती तुमच्या विचार पद्धतीचे परीक्षण करण्यासाठी तुमच्यासोबत काम करेल.Â
- औषधे: लक्षणे स्थिर करण्यासाठी – केवळ जेव्हा लिहून दिली असेल तेव्हाच – याचा वापर करू शकतो. थेरपीसोबत औषधांचा वापर करावा. जरी औषधोपचार फोबियासवर उपचार करण्यास मदत करू शकत नसले तरी ते घाबरणे आणि चिंता यांसारख्या लक्षणांमध्ये मदत करू शकते.
निष्कर्ष
घाबरणे म्हणजे तुम्ही धोक्यात आहात असा अर्थ होत नाही. तुम्हाला भयभीत करून तुमचे संरक्षण करण्याचा हा फक्त तुमच्या शरीराचा प्रयत्न आहे. सातत्यपूर्ण प्रयत्न करून आणि मूळ कारण दूर करून तुम्ही त्यावर मात करू शकता. मदत अगदी जवळ आहे! व्यावसायिक मानसिक आरोग्यसेवेसाठी, तुम्ही युनायटेड वी केअर सारख्या ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून समर्थन मिळवू शकता .
Unlock Exclusive Benefits with Subscription
-
Premium Resources
-
Thriving Community
-
Unlimited Access
-
Personalised Support
